Mourinho vs Lampard: Chuyển trạng thái vs high-pressing

Mourinho vực dậy vinh quang ngày xưa

Cách đây 16 năm, Mourinho lần đầu đến Premier League và ngay lập tức tạo ra cơn địa chấn với 2 chức vô địch liên tiếp cùng với Chelsea. Trong thời điểm mà cuộc đua song mã của Man United với Arsenal tưởng như vô tận, luồng gió mới và lạnh đến từ The Blues của Mourinho đã khiến 2 gã khổng lồ kỳ cựu bị choáng ngợp.

Lúc đó, Mourinho là lá cờ đầu của sự phá cách. Không chỉ tạo nên một Chelsea khác hẳn với hàng tá ngôi sao mới được đưa về, ông còn truyền vào đầu họ một thứ bóng đá chưa hề phổ biến ở nước Anh. Lấy nền tảng là phòng ngự, Mourinho thiết lập một hệ thống chặt chẽ nhưng thay vì chỉ đoạt quả bóng lại và để đấy, họ lập tức chuyển trạng thái sang tấn công. 

Lối chơi này yêu cầu những tiền vệ cơ động, tư duy linh hoạt, các cầu thủ chạy cánh tốc độ, biết nhìn ra khoảng trống, kết hợp cùng mẫu trung phong độc lập tác chiến tốt như Didier Drogba thì hoàn hảo. Lối tấn công của Mourinho cực kỳ trực diện, cần ít người nhất có thể, cần ít đường chuyền nhất có thể nhưng thu về hiệu quả cao nhất.

Trong thời điểm mà các đội bóng Anh chưa tập trung phát triển và nâng cao sự chắc chắn của hàng phòng ngự như hiện tại, lối chơi của Chelsea và Mourinho là không thể bắt bài. Họ đánh đâu thắng đó và nếu không vì mâu thuẫn với BLĐ, Người đặc biệt có khi còn giành được nhiều thành công hơn nữa trong nhiệm kỳ đầu ở Stamford Bridge. 

Theo thời gian, Mourinho giành thêm vinh quang ở Inter Milan, Real Madrid rồi sau đó trở lại Chelsea và có thêm một lần vô địch nước Anh. Nhưng sự bất cập trong lối chơi và cách điều hành của Mourinho ngày càng lộ rõ, khiến ông chịu những cái kết đáng quên ở cả Chelsea lẫn Man United sau này.

Từ đỉnh cao của sự phá cách, người ta gán cho Mourinho cái mác bảo thủ, lạc hậu, không bắt… trend. Từ tư duy chơi bóng đến cách quản trị đều cũ kỹ, Mourinho không thất bại làm sao được? 

Nhưng với những thành công bước đầu ở mùa thứ 2 dẫn dắt Tottenham, những ngờ vực về Mourinho đang dần tan biến. Ông vẫn vậy, vẫn còn nguyên những mặt lợi và hại của chính mình. Nhưng dường như Mourinho đã tìm được một tập thể đúng chất, nơi ông được tự do làm theo ý mình, còn từ ông chủ tới cầu thủ thì răm rắp nghe theo.

Tại Tottenham, Mourinho không bị đặt nặng áp lực danh hiệu, cũng không bị bó buộc vào phong cách truyền thống. Tottenham hiện tại như Chelsea của 16 năm trước, như một tờ giấy trắng và chỉ chờ kiến trúc sư tài ba. 

Và thế là Mourinho vẽ lại những thứ ông giỏi nhất. Thiết lập một hàng tiền vệ cơ bắp, hiếu chiến với những cá nhân nổi bật như Hojbjerg, Sissoko, Ndombele, Lo Celso… để đoạt bóng và bằng một cách nào đó, chuyền thật nhanh lên trên để phản công. Hàng tiền đạo cũng cực kỳ phù hợp với Mourinho khi ông có một Son Heung-min siêu nhanh và dứt điểm tốt, còn trung phong Harry Kane thì quá toàn năng. Ghi bàn, làm tường, kiến tạo, di chuyền lùi sâu kéo giãn hàng thủ… cái gì Kane cũng làm được xuất sắc.

Quan trọng là họ đồng thuận, chịu làm mắt xích nhỏ cho một cỗ máy lớn. Họ tin Mourinho và đó là một tập thể hoàn hảo nhất mà Người đặc biệt có thể mong chờ để lấy lại thanh danh cho bản thân.

Lampard và thế hệ phá cách mới

Dù muốn thừa nhận hay không, Lampard cũng đang đi theo mô hình của Mourinho ngày trước là dùng tiền rát vàng đội hình. Có những trận trong mùa này, Lampard sử dụng tới 6 tân binh trong đội hình xuất phát. 

Lampard có trợ lực từ túi tiền không đáy của Roman Abramovich nhưng nếu không có tài năng, ông không thể đưa Chelsea xếp thứ 3 vào lúc này, kém Tottenham chỉ 2 điểm. Nhưng Lampard đang tự xây dựng phong cách cho riêng mình khi đề cao tấn công hơn là phòng ngự.

Dù hơi châm biếm nhưng điều đó thể hiện qua những thành tích phòng ngự tệ hại suốt một thời gian dài của Chelsea mà phải mãi đến gần đây, Lampard mới cải thiện được. Sự quan tâm của Lampard vẫn dành chủ yếu cho tuyến trên, nơi các tiền vệ không đợi bóng qua vạch giữa sân mới lao vào đối thủ. Chelsea tiên phong với lối pressing tầm cao, đẩy đối phương đến mức phải mắc sai lầm.

Mẫu cầu thủ tiêu biểu trong mắt Lampard là Mason Mount. Ở cầu thủ người Anh này, mọi thứ đều không quá nổi bật. Mount không có thể hình lý tưởng, không có tốc độ lý tưởng cũng không có kỹ thuật lý tưởng. Mọi thứ nơi Mount chỉ vừa đủ nhưng bù lại bằng sự quyết tâm theo bóng đến cùng và vận dụng cái đầu ma mãnh của mình đúng lúc.

Việc Timo Werner được chuyển từ trung phong cắm sang cánh trái cũng nhằm phục vụ mục đích này của Lampard. Ở không gian rộng hơn, Werner sẽ tận dụng được tối đa tốc độ của mình để vừa lao lên pressing, vừa lui về phòng ngự. Điều đó thể hiện rõ nhất trong chiến thắng 2-0 trước Newcastle cách đây ít ngày, nơi Werner có pha rình rập rồi cướp bóng trong chân trung vệ đối phương nhưng tiếc là cú căng ngang cho Hakim Ziyech lại hơi non.

Tựu chung lại, cuộc chiến vào tối ngày Chủ nhật sẽ có tâm điểm là những màn vần vò nhau ở giữa sân. Đôi bên đều khao khát quả bóng nhưng một khi có được nó, họ sẽ không mân mê mà lập tức đẩy thật nhanh về phía khung thành đối phương. Tướng già đấu lính trẻ, Mourinho có dạy được cho Lampard thêm một bài học về bóng đá không?