Mikel Arteta và chén thuốc độc Manager

Khi Giáng sinh năm 2020 đến, Arsenal thấy mình đang đứng ở vị trí 15 trên BXH Premier League, gần gũi với nhóm xuống hạng hơn là nhóm có vé đi châu Âu như ước nguyện. Thậm chí, mọi chuyện còn có thể bi đát hơn trong ngày lễ Tặng quà, khi họ phải tiếp đón Chelsea thường thắng ở các trận derby London.

Niềm vui ăn mừng chiến thắng của Arsenal gần nhất tại Premier League đã xa lắc xa lơ, cách thời điểm này gần 60 ngày. Đó là đêm Halloween trên sân Old Trafford, và thầy trò HLV Mike Arteta sung sướng doạ ma đội chủ nhà Man United bằng chiến thắng 1-0.

Nhưng ma quỷ lại theo ám Pháo Thủ, đẩy họ vào chuỗi ngày tăm tối với 7 trận không biết thắng, trong đó chỉ kiếm được 2 điểm nhờ 2 trận hoà với Leeds United và Southampton.

Còn lại họ đã để thua Aston Villa (0-3), Wolves (1-2), Tottenham (0-2), Burnley (0-1) và Everton (1-2). Đó là chưa kể thêm trận thua mới đây trước Man City ở League Cup. Việc Arsenal cảm thấy sung sướng khi lần đầu tiên giành được 1 điểm sau 5 trận sân nhà (hoà Southampton 1-1 hôm 17/12) cho chúng ta biết họ đã sa sút đến mức nào.

Sự lạc quan hồi mùa hè đã biến mất, nhưng chẳng ai thấy đó là kỳ lạ. Họ đã quen nhìn thấy Arsenal cam chịu thất bại, và không có nhu cầu tái tạo văn hoá chiến thắng.

Không khó để tìm ra nguyên nhân thất bại của Arsenal, bởi nó chỉ có 2 lý do chính: một hậu quả dài lâu của sai lầm mang tính tập thể, được “bồi đắp” ở mỗi thời HLV; và một là từ những sai lầm của thế hệ quản lý hiện tại của CLB.

Mikel Arteta đã thừa nhận ông và những người quản lý đã và đang có những sai sót. Ông đã nói với giới truyền thông cách đây hơn 2 tuần: “Chúng tôi phải chịu trách nhiệm. Arsenal đã không thắng suốt 2 tháng qua và đó là lỗi của chúng tôi”.

Không nghi ngờ gì, đây chính là khởi đầu tồi tệ nhất của họ trong một mùa giải kể từ 1974/75. Sau thất bại trước Burnley (hôm 14/12), nhà quản lý Arteta đã thất vọng và chán nản đến mức không nói chuyện với các cầu thủ sau trận đấu.

Arteta đến Arsenal tròn một năm trước và áp dụng một số thay đổi giúp Arsenal đạt được một số kết quả ấn tượng ở giai đoạn cuối mùa 2019/20. Nhưng bây giờ, năng lực của ông đối với đội bóng dường như đã hết phép màu.

Arsenal hiện chỉ thắng 1 trong 10 trận gần nhất tại Premier League 2020/21. Ngoài vấn đề chuyên môn không hiệu quả, Arteta còn bị nghi ngờ về năng lực quản trị đội bóng khi tạo ra một số tiền lệ nguy hiểm thông qua việc áp dụng “tiêu chuẩn kép” để xử lý vấn đề kỷ luật của cầu thủ.

Ví dụ ông đã nương tay với Willian (tự ý bay đi Dubai mà không được phép của CLB) trong khi lại trừng phạt nghiêm khắc những vi phạm ở mức độ nhẹ hơn của các cầu thủ khác. Sự vô kỷ luật ở Arsenal đã xuất hiện cả trong và ngoài sân cỏ.

Nhiều cầu thủ không đến sân tập đúng giờ, ý thức kỷ luật trên sân tỉ lệ nghịch với số thẻ đỏ của họ ở mùa này (7, nhiều nhất Premier League 2020/21 tính đến thời điểm này). Dễ hiểu tại sao Arteta bắt đầu bị cầu thủ “bật tanh tách”, điển hình như David Luiz phản ứng khi bị loại khỏi đội hình thi đấu một vài trận.

Nhiều người hiểu rõ về CLB Arsenal đã cho rằng, việc Arteta chấp nhận làm Manager (nhà quản lý) thay vì HLV trưởng là một sai lầm. Kể cả có thua Chelsea trong trận đấu cuối tuần này, vị trí của Arteta có thể vẫn được đảm bảo bởi BLĐ coi vị tướng trẻ này là một cam kết lâu dài.

Nhưng rõ ràng, tuổi tác và kinh nghiệm của ông chính là vấn đề cần phải giải quyết. Tốc độ khủng hoảng đang bao trùm Arteta khiến người ta cảm thấy kinh ngạc, đặc biệt sau trận thua Everton và Man City. Không ai, kể cả những người điều hành và chủ sở hữu đoán trước được điều này.

HLV Pep Guardiola, người đánh bại “cậu em Arteta” đã phải kêu gọi đừng sa thải người trợ lý cũ vì đó là một sai lầm. Không ai còn nhận ra thực tế, cách đây 4 tháng trên sân Wembley, Arsenal còn nâng cao cúp vô địch FA Cup – một chiến thắng báo hiệu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới đầy táo bạo. Nhưng đến bây giờ, bệ đỡ đã giúp Arteta bay vút đã sụp đổ.

Nếu Arsenal lại đứng ngoài Top 4  Premier League năm nay, đây sẽ là mùa thứ năm liên tiếp họ không thể đoạt vé Champions League. Chúng ta sẽ có một cụm từ thích hợp cho năm 2020: một điều bình thường mới của riêng họ. Còn với các CĐV, một câu hỏi rất lớn được đặt ra: Tại sao lại đến nỗi này?

Mặc dù Arsenal tự hào về việc sử dụng cựu công thần để tái thiết, nhưng chúng ta hãy công bằng để truy vấn xem liệu bộ máy này có đủ năng lực để điều hành đội bóng không. Đây có phải những sự lựa chọn tốt nhất không hay đơn giản chỉ là phương án thuận tiện nhất.

Đầu mùa giải này, Arsenal đã chứng kiến sự thay đổi vai trò của Arteta, từ chức danh ban đầu là HLV trưởng thành người quản lý. Trong khi một số người coi việc thăng chức này là hợp lý, những người khác lại coi đây là một động thái vội vàng. Họ cho rằng điều đó đã tạo gánh nặng không cần thiết cho một HLV.

Với tư cách là HLV trưởng, Arteta chỉ tập trung cụ thể vào việc coi sóc cầu thủ, các buổi tập, chuẩn bị đội hình và phân tích đối thủ. Mục tiêu duy nhất của ông là tối đa hóa tiềm năng hoạt động của đội một. Arteta sẽ không bị phân tâm nhờ hệ thống hỗ trợ HLV trưởng.

Theo đó, Edu và Fahmy sẽ xử lý những vấn đề kỹ thuật và mua bán, Per Mertesacker quản lý học viện và Sanllehi sẽ điều phối toàn đội. Việc đưa Arteta ngồi ghế Manager có nghĩa là ông phải đóng một vai trò lớn hơn trong các vấn đề quan trọng như chuyển nhượng và điều hành CLB.

Đội ngũ quản trị của Arsenal hiện quá trẻ và thiếu kinh nghiệm. Arteta, Edu và Venkatesham mới chỉ 38, 42 và 39 tuổi. Arteta lần đầu đảm nhiệm vị trí Manager, Venkatesham cũng lần đầu làm giám đốc điều hành. Còn Edu hoàn toàn thiếu kinh nghiệm ở bóng đá châu Âu.

Rất khó để giải mã liệu Arsenal sử dụng cấu trúc hiện tại này là do tình cờ hay nó được thiết kế theo yêu cầu của họ. Giới chủ không thể làm gì trước sự ra đi của Gazidis, nhưng liệu cấu trúc lãnh đạo gồm nhân vật này có bị xé bỏ hay vẫn cứ sử dụng?

Là giám đốc kỹ thuật, Edu chịu trách nhiệm đưa ra chiến lược xây dựng đội hình trong 3-5 năm tới. Nhưng NHM sẽ có quyền hỏi: “Kế hoạch là gì?”. Ai cũng thấy, đây là một thời kỳ thay đổi thất thường của Arsenal. Arsenal dưới thời Manager Wenger và CEO Gazidis đã đặt ra tiêu chuẩn cho sự ổn định. Nhưng phiên bản đó đã bị chìm vào quá trình chuyển đổi vĩnh viễn.

Kể từ đầu năm 2018, Arsenal đã có 3 HLV (4, nếu tính cả giai đoạn chữa cháy của Freddie Ljungberg) và nhiều đời giám đốc điều hành cấp cao. Khi bộ máy cấp cao bị thay liên tục như thế, rất khó để có được một chiến lược hoạt động lâu dài và rõ ràng. Và nếu chấp nhận trở thành Manager của một CLB như thế, rõ ràng Arteta đã chấp nhận uống thuốc độc để cầu mong trường sinh bất lão.

Bởi nếu chỉ là HLV trưởng, Arteta sẽ chỉ chịu trách nhiệm về thành tích thi đấu. Nhưng do là Manager, nên ông phải giải quyết toàn bộ các vấn đề lớn của CLB. Đó là một nhiệm vụ rất lớn đối với một người lần đầu tiên được gọi là Manager.

Ngăn chặn sự sa sút phong độ là việc dễ, còn việc xoay chuyển cả CLB để phát triển là vấn đề hoàn toàn khác. Và việc Arsenal trao cái áo quá lớn cho một Arteta còn non kinh nghiệm quả thực liều lĩnh và không công bằng.

Mikel Arteta có thể sẵn sàng chấp nhận bị sa thải nếu như thất bại trước Chelsea hoặc trước giai đoạn hai của mùa bóng, hay là cuối mùa giải khi lại đứng ngoài Top 4. Rõ ràng, ông phải chịu trách nhiệm về thành tích kém cỏi của đội bóng. Song, mớ hỗn độn ở Arsenal không hoàn toàn do ông tạo ra.